چکیده
در این مقاله می خواهیم درباره ی اولی الباب سخن باز کنیم.می خواهیم بگوییم اولی الباب از نظر قرآن و ائمه و پیامبر چه کسانی هستند یا به قول امروزی تر ویژگیشان چیست؟
در واقع در این مقاله می خواهیم بفهمیم که چگونه می توان به مقام اولی الباب یا همان صاحبان خرد رسید و بزرگی آنان را درک کرد.
مقدمه:
اول از هر چیز باید بفهمیم معنای و ریشه لغت اولی الباب چیست؟؟؟
معنا و ریشه کلمه:
اولی الباب به معنای مغزدارن است.
ولی مغزِ به این معنا: ما در اصطلاح فارسی، زبان خودمان، وقتی می گوییم مغز مقصودمان مخّ است. عرب به آن نمی گوید آنچه كه لفظ «مغز» بر آن دلالت دارد عرب می گوید «لُب» .
در زبان عرب به این چیزی كه ما می گوییم مغز، آنها می گویند مخ. «لُب» مغز به آن معناست كه مثلاً ما می گوییم مغز گردو یا مغز بادام. اگر چیزی پوسته ای داشته باشد و ماده ی قابل استفاده اش در داخل آن پوسته قرار بگیرد - مثل همان مغز گردو و پوستی كه دور آن هست- آنجا عرب كلمه ی «قشر» و كلمه ی «لُب» را به كار می برد.
حال وقت آن رسید که از قرآن برای یافتن ویژگی های اولی الباب یا همان صاحبان خرد استفاده کنیم.
آیات قرآن دارای کلمه " اولی الباب"
1.«و الراسِخُونَ فی العُلم یَقُولُونَ آمنُا به کلُّ مِن عندِ ربِّنا و ما یذَّکَّرُ اِلّا اوُلُوا الالبابِ»
و آنان که در علم استحکام یافته اند می گویند به آن ایمان آوردیم هر یک از نزد پروردگار ما می باشد و جز صاحبان خرد به آن متذکر نمی شوند.
برداشت از آیه:
اولوالالباب از علمی مستحکم و ریشه دار برخوردار می باشند.
2.*اَفَمن يعلم اَنما اُنزل اليك من ربك الحق كمن هوا عمل اِنما تيذكرُ اولوالالباب*
آیا کسی که میداند آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده حق است، همانند کسی است که نابیناست؟! تنها صاحبان اندیشه متذکّر میشوند...
برداشت از آیه:
این آیه به حقگرایی و پند پذیری صاحبان خرد اشاره دارد.
3. لَقَدْ كَانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبَابِ ۗ مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَىٰ وَلَٰكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ كُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
در سرگذشت آنها درس عبرتی برای صاحبان اندیشه بود! اینها داستان دروغین نبود؛ بلکه (وحی آسمانی است، و) هماهنگ است با آنچه پیش روی او (از کتب آسمانی پیشین) قرار دارد؛ و شرح هر چیزی (که پایه سعادت انسان است)؛ و هدایت و رحمتی است برای گروهی که ایمان میآورند!
برداشت از آیه:
اولی الباب اهل عبرت گرفتن و تاثیر پذیری هستند.
4. هَٰذَا بَلَاغٌ لِلنَّاسِ وَلِيُنْذَرُوا بِهِ وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ
این (قرآن،) پیام (و ابلاغی) برای (عموم) مردم است؛ تا همه به وسیله آن انذار شوند، و بدانند او خدا یکتاست؛ و تا صاحبان مغز (و اندیشه) پند گیرند!
برداشت از این آیه:
قرآن کتابی آسمانی است که برای تمام و عموم مردم فرستاده شده است اما صاحبان خرد نه تنها به واجباتی که در آن آورده شده عمل می کنند بلکه از آن پند نیز می گیرند.
5. قُلْ لَا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ ۚ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
بگو: «(هیچگاه) ناپاک و پاک مساوی نیستند؛ هر چند فزونی ناپاکها، تو را به شگفتی اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهیزید ای صاحبان خرد، شاید رستگار شوید.
برداشت از آیه :
گاهی اوقات ممکن است قدرت انسان ها یا حکومت های شر پیشی بگیرد اما اهل خرد هیچ گاه نباید از راه و صراط مستقیم دور شوند.
6. وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
و برای شما در قصاص، حیات و زندگی است، ای صاحبان خِرد! شاید شما تقوا پیشه کنید.
برداشت از آیه:
حیات و زندگی واقعی از آن صاحبان خرد است.
7. الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ ۚ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ ۚ وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ
حج، در ماههای معینی است! و کسانی که (با بستن احرام، و شروع به مناسک حج،) حج را بر خود فرض کردهاند، (باید بدانند که) در حج، آمیزش جنسی با زنان، و گناه و جدال نیست! و آنچه از کارهای نیک انجام دهید، خدا آن را میداند. و زاد و توشه تهیه کنید، که بهترین زاد و توشه، پرهیزکاری است! و از من بپرهیزید ای خردمندان!
برداشت از آیه :
این آیه به حج و مناسک آن اشاره دارد و می گوید که خردمندان توانایی پرهیز از گناهان را دارند.
8. يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
(خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) میدهد؛ و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمیکنند، و) متذکر نمیگردند.
برداشت از آیه :
خردمندان حقایق واقعی را درک می کنند و دانش خداوند در نزد آنان است.
9. إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ
مسلماً در آفرینش آسمانها و زمین، و آمد و رفت شب و روز، نشانههای (روشنی) برای خردمندان است.
برداشت از آیه:
کسانی که می گویند خداوند برایشان نشانه ای نگذاشته یا خودش را برای آنها قابل فهم نمی کند بدانند که سخت در اشتباه هستند زیرا که خردمندان بدون آنکه دیداری با خدا در آسمان هفتم داشته باشند، خداوند را با نشانه هایش می بینند.
10. يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
(خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) میدهد؛ و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمیکنند، و) متذکر نمیگردند.
برداشت از آیه:
خداوند تبارک و تعالی علم و دانش خود را به کسانی می دهد که حقایق را درک کنند و آنان صاحبان خرد هستند.
11. كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ
این کتابی است پربرکت که بر تو نازل کردهایم تا در آیات آن تدبّر کنند و خردمندان متذکّر شوند
برداشت از آیه:
خداوند در قرآن نشانه هایی گنجانده که صاحبان خرد می توانند آن را درک کنند.
منابع:
telavat.com
maarefislam.com
shakheni.blogfa.com
razva.net
ghadeer11.blogfa.com
ذنب چیست؟